Dovlet kodları nədir və nə üçün lazımdır? - Vergi ödəyicilərinin uçotu və büdcə rekvizitləri
Dovlet Kodları: Nədir və Necə İstifadə Edilir?
Dovlet kodları, hər bir dövləti və ya onun administrativ bölgüsünü təmsil edən simvollar bütünüdür. Dovlet kodları, müxtəlif sahələrdə informasiya mübadiləsi, identifikasiya, standartlaşdırma və sıralama üçün istifadə olunur. Bu məqalədə siz dovlet kodlarının növlərini, istifadə sahələrini və necə tapmaq olacağınızı öyrənirsiniz.
Dovlet kodları nədir?
Dovlet kodları, hansi dövlɘt vɘ ya onun administrativ bölgüsünü göstɘrmek üçün istifadɘ olunan simvollar bütünüdür. Dövlɘt kodlarının uzunluğu, formatı vɘ mazmunu istifadɘ sahɘsinɘ görɘ dɘyişir. Bazi dovlet kodlari riqamlardan, bazi dovlet kodlari hɘrflden ibarɘtdir. Bazi dovlet kodlari isɘ hɘm riqam, hɘm dɘ hɘrf ehtiva edir.
dovlet kodları
Dovlet kodları nǝ üçün lazımdır?
Dövlǝt kodları, müxtǝlif sahǝlǝrdǝ informasiya mübadilǝsi, identifikasiya, standartlaşdırma vǝ sıralama üçün lazımdır. Mǝsǝlǝn, vergi ödǝnişlǝri zamanı dovlet kodlarını istifadǝ etmǝk lazımdır ki, ödǝnişin hansı büdcǝ hesabına köçürülücǝyini göstǝrilsin. Beynǝlxalq ticarǝt vǝ maliyyǝ sahǝsindǝ isǝ dovlet kodlarını istifadǝ etmǝk lazımdır ki, valyuta mübadilǝsi, bank ƏmƏliyyatları vƏ gümrük rƏsmilƏşdirilmƏsi zamanı hƏr bir ölkƏnin valyutasını vƏ bank kodlarını və ya hesab nömrələrini ayırd edilsin. İnternet və telefon xidmətləri sahəsində isə dovlet kodlarını istifadə etmək lazımdır ki, hər bir ölkənin və ya bölgənin internet domain adları və telefon nömrələri müəyyən edilsin.
Dovlet kodlarının növlǝri nǝlǝrdir?
Dovlet kodlarının növlǝri, istifadǝ sahǝsinǝ görǝ fǝrqli olur. Bazi dovlet kodlari universaldır vǝ bütün sahǝlǝrdǝ istifadǝ oluna bilir. Bazi dovlet kodlari isǝ spesifikdir vǝ yalniz müəyyən sahǝlǝrdǝ istifadǝ olunur. Aşağıdakı cǝdvǝldǝ bazi dovlet kodlarının növlǝrini vǝ onların formatlarını göstǝririk.
Dovlet kodunun növü
Format
Misal
ISO 3166-1 alpha-2
İki hərfdən ibarət
AZ, TR, US, GB
ISO 3166-1 alpha-3
Üç hərfdən ibarət
AZE, TUR, USA, GBR
ISO 3166-1 numeric
Üç riqamdan ibarət
031, 792, 840, 826
SWIFT/BIC code
Altı hərfdən ibarət (ilk iki hərf ölkəni göstərir)
BKAZAZ22, TEBUTRIS, BOFAUS3N, BARCGB22
Domain name suffix
Nöqtə ilə başlayan iki hərf (istisnalar var)
.az, .tr, .us, .uk
Telephone country code
+ işarəsi ilə başlayan bir və ya daha çox riqam (istisnalar var)
+994, +90, +1, +44
Dovlet kodlarının istifadƏ sahƏlƏri
Dovlet kodlarının istifadƏ sahƏlƏri çox genişdir. HƏr bir sahƏdƏ dovlet kodlarının öz xüsusiyyƏtlƏri vƏ tƏlƏblƏri var. Biz aşağıda Ən çox istifadƏ olunan üç sahƏni nümayiş etdiririk: vergi ödƏnişlƏri, beynƏlxalq ticarƏt vƏ maliyyƏ, internet vƏ telefon xidmƏtlƏri.
Vergi ödƏnişlƏri
Vergi ödƏnişlƏri zamanı dovlet kodlarını istifadƏ etmƏk lazımdır ki, ödƏnişin hansı büdcƏ hesabına köçürülücƏyini göstƏrilsin. Vergi ödƏyicilƏrinin rekvizitlƏrinin tüzülmüsünd ndƏ dovlet kodlarının rolü böyükdür. Vergi ödƏyicilƏrinin rekvizitlƏri iki hissƏdƏn ibarƏtdir: büdcƏ rekvizitlƏri vƏ vahid ƏDV depozit hesabı.
BüdcƏ rekvizitlƏri
BüdcƏ rekvizitlƏri, vergi ödƏyicisinin vergi borcunu ödƏmƏk üçün istifadƏ etdiyi hesab nömrƏsi, bank kodu vƏ dovlet kodudur. Dovlet kodu, vergi ödƏyicisinin fəaliyyət göstərdiyi ölkəni və ya bölgəni göstərir. Dovlet kodu, ISO 3166-1 alpha-2 formatında iki hərfdən ibarətdir. Məsələn, Azərbaycanın dovlet kodu AZ, Türkiyənin dovlet kodu TR, Amerika Birləşmiş Ştatlarının dovlet kodu US, Böyük Britaniyanın dovlet kodu GB-dir.
Dövlət vergi xidməti
Vergi ödəyicilərinin uçotu
Vergi məcəlləsi
Vergi borcu barədə məlumat
Vergi təqvimi
Vergi cinayətləri ilə mübarizə
Sosial sığorta haqları üzrə daxilolmalar
İcbari tibbi sığorta haqları
Beynəlxalq vergi münasibətləri
İkiqat vergitutmanın aradan qaldırılması
Biznes üçün vergi dərəcələrinin optimallaşdırılması
Kommersiya qurumlarının dövlət qeydiyyatı
Elektron bəyannamənin qəbulu
Bəyannamə, ərizə formaları, arayış, hesabat və qərarlar
Fiziki şəxslərin vergi uçotuna alınması
Banklarda hesabların açılması üçün şəhadətnamə-dublikatın verilməsi
Riskli vergi ödəyiciləri barədə məlumatın verilməsi
Asan İmza sertifikatı verilməsi
Vahid ƏDV Depozit Hesabının rekvizitləri
Dövlət Xəzinədarlığı orqanlarında vergi və digər büdcə ödənişləri köçürüläcək hesablar
Büdcə rekvizitləri barədə məlumatın verilməsi
Büdcə gəlirlərinin təsnifatı
Büdcə səviyyesinin kodları
Faliyyet kodlarının siyahısı
Azrbaycan Respublikası Maliyye Nazirliyinin Dövlte Xzinadarlıq Agentliyinin xarici valyutada bank rekvizitlri
Dövlte Vergi Xidmti trfindn xüsusi karantin rejimi qaydalarının pozulmasına gör tbiq ediln cimrlrin köçürülmli olduğu xzin hesabının rekvizitlri
Dövlte Vergi Xidmtind iş qbul bağlı müsabiq elan edilib
Müflis elan olunmuş vergi ödycisinin mlakı siyahıya alına bilrmi?
Biznes nce başlamalı?
Sahibkarlıq faliyytin qeydiyyata alınması
Dövlte Vergi Xidmtinin rsmi internet saytı
Naxçvan MR-d sosial sğorta haqları üzr daxilolmalar
Naxçvan MR-d vergi daxilolmaları
Türkiy Respublikasının ticart naziri il görüş keçirilib
Starwood Capital Group şirktinin tsisçisi v icraçı direktoru il görüş keçirilib
Azrbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlte Vergi Xidmtinin rsmi internet saytı
Vahid büdc tsnifat kodları qüvvye minib
Sosial ayrmalar üzr büdc gllirlrinin tsnifatında edilmiş dyişikliklr
Sosial sğorta haqları üzr büdc rekvizitlri
İşsizlikdn sğorta haqları üzr büdc rekvizitlri
Mcburi dövlt sosial sğorta v işsizlikdn sğorta haqları üzr yeni vahid büdc tsnifatı
Mcburi dövlt sosial sğorta v işsizlikdn sğorta haqları üzr yeni v
Vahid ƏDV Depozit Hesabı
Vahid ƏDV Depozit Hesabı, vergi ödƏyicisinin ƏDV-ni ödƏmƏk üçün istifadƏ etdiyi hesab nömrƏsi, bank kodu vƏ dovlet kodudur. Dovlet kodu, vergi ödƏyicisinin fəaliyyət göstərdiyi ölkəni və ya bölgəni göstərir. Dovlet kodu, ISO 3166-1 numeric formatında üç riqamdan ibarətdir. Məsələn, Azərbaycanın dovlet kodu 031, Türkiyənin dovlet kodu 792, Amerika Birləşmiş Ştatlarının dovlet kodu 840, Böyük Britaniyanın dovlet kodu 826-dir.
Beynǝlxalq ticarǝt vǝ maliyyǝ
Beynǝlxalq ticarǝt vǝ maliyyǝ sahǝsindǝ isǝ dovlet kodlarını istifadǝ etmǝk lazımdır ki, valyuta mübadilǝsi, bank Əmǝliyyatları vǝ gümrük rǝsmilǝşdirilmǝsi zamanı hǝr bir ölkǝnin valyutasını vǝ bank kodlarını vǝ ya hesab nömrǝlǝrini ayırd edilsin. Beynǝlxalq ticarǝt vǝ maliyyǝ sahǝsindǝ iki növ dovlet kodları istifadǝ olunur: ISO kodları vǝ SWIFT/BIC kodları.
ISO kodları
ISO kodları, hansi dövlɘtin valyutasını göstɘrmek üçün istifadɘ olunan simvollar bütünüdür. ISO kodları, ISO 4217 standartına uyğun olaraq tərtib edilir. ISO kodları, üç hərfdən ibarətdir. İlk iki hərf dövlɘtin ISO 3166-1 alpha-2 formatındakı dovlet kodunu göstɘrir. Üçüncü hərf isɘ valyutanın adının ilk hərfidir. Mɘsɘlɘn, Azɘrbaycan manatının ISO kodu AZN, Türkiyɘ lirasının ISO kodu TRY, Amerika dollarının ISO kodu USD, Böyük Britaniya funtunun ISO kodu GBP-dir.
SWIFT/BIC kodları
SWIFT/BIC kodları, hansi bankın və ya maliyyə müəssisəsinin hesab nömrəsini göstərmek üçün istifadə olunan simvollar bütünüdür. SWIFT/BIC kodları, SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) tərəfindən təyin edilir. SWIFT/BIC kodları, altı hərfdən ibarətdir. İlk iki hərf dövlətin ISO 3166-1 alpha-2 formatındakı dovlet kodunu göstərir. Sonrakı iki hərf bankın və ya maliyyə müəssisəsinin adının qısaltmasıdır. Son iki hərf isə bankın və ya maliyyə müəssisəsinin filialının kodudur. Məsələn, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının SWIFT/BIC kodu AZIBAZ22, Türkiyə Ekonomi Bankasının SWIFT/BIC kodu TEBUTRIS, Amerika Bank of America-nın SWIFT/BIC kodu BOFAUS3N, Böyük Britaniya Barclays Bankının SWIFT/BIC kodu BARCGB22-dir.
İnternet vƏ telefon xidmƏtlƏri
İnternet vƏ telefon xidmƏtlƏri sahƏsindƏ isƏ dovlet kodlarını istifadƏ etmƏk lazımdır ki, hƏr bir ölkƏnin vƏ ya bölgƏnin internet domain adları vƏ telefon nömrƏlƏri müƏyyƏn edilsin. İnternet vƏ telefon xidmƏtlƏri sahƏsindƏ iki növ dovlet kodları istifadƏ olunur: domain name suffix vƏ telephone country code.
Domain name suffix
Domain name suffix, internetdƏ istifadƏ olunan bir saytın adının sonunda gǝlǝn nöqtǝ ilǝ başlayan iki hǝrfdǝn ibarǝtdir. Domain name suffix, saytın hansı ölkǝyǝ vǝ ya bölgǝyǝ aid olduğunu göstǝrir. Domain name suffix, ISO 3166-1 alpha-2 formatında iki hǝrfdǝn ibarǝtdir. Mǝsǝlǝn, Azǝrbaycanın domain name suffix-i .az, Türkiyǝnin domain name suffix-i .tr, Amerika Birlǝşmiş Ştatlarının domain name suffix-i .us, Böyük Britaniyanın domain name suffix-i .uk-dir. Bazi istisnalar da var. Mǝsǝlǝn, Avropa Birliyinin domain name suffix-i .eu, Kanadanın domain name suffix-i .ca-dir.
Telephone country code
Telephone country code, telefonla zәng etmәk üçün istifadә olunan bir ölkәnin vә ya bölgәnin nömrәsinin әvvәlindә gәlәn + işarәsi ilә başlayan bir vә ya daha çox riqamdan ibarәtdir. Telephone country code, ölkәnin vә ya bölgәnin telefon şәbәkәsinin identifikasiyasını tәmin edir. Telephone country code-ların uzunluğu fәrqli olur. Mәsәlәn, Azәrbaycanın telephone country code-u +994, Türkiyәnin telephone country code-u +90, Amerika Birlәşmiş Ştatlarının telephone country code-u +1, Böyük Britaniyanın telephone country code-u +44-dir. Bazi istisnalar da var. Mәsәlәn, Rusi yanın telephone country code-u +7, Avstraliyanın telephone country code-u +61-dir.
Dovlet kodlarını ne